Onihoskopija

Onihoskopija je nova metoda dijagnostike bolesti noktiju.

Koristi se za promatranje kako cijelog nokta tako i pojedinih njegovih dijelova.

Onihoskopijom dijagnosticiramo:

– abnormalnosti povšine nokatne ploče

– pigmentacije i melanom nokta

– onihomikoze

– traumatske oniholize

– psorijazu i ostale upalne bolesti

– nepigmentirane tumore nokta

Suha onihoskopija  namijenjena je proučavanju problematike površine nokta, dok se onihoskopija uz primjenu gela koristi za promatranje boja i struktura ispod nokatne ploče.

Koje su prednosti onihoskopije?

Koristeći dodatno svjetlo i uvećanje do 300x moguće je vidjeti vrlo sitne, golom oku nevidljive detalje koji će nam omogućiti  rano postavljanje ispravne dijagnoze.

Površinska onihoskopija

Onihoskopijom površine nokta možemo lako razlikovati površinsku gljivičnu infekciju od pseudo-leukonihije koja nastaje usljed keratinske degranulacije, a  vidi se u žena čiji su nokti kontinuirano  prekriveni lakom za nokte.

Onihoskopija u dijagnostici pigmentacije nokta

Podnokatno krvarenje (ili subungualni hematom) je česta posljedica traume nokta. Obilježavaju ga prisutnost manje ili veće nakupine krvi koja se rastom nokta pomiče prema slobodnom rubu nokta (distalno). Onihoskopijom se vidi kao homogeno crveno, smeđe ili crno područje. Boja ovisi o vremenu nastanka, jer vremenom sam hemoglobin biva degradiran od strane fagocita u hemosiderin i prelazi iz crvene u smeđu boju. Prisutnost rubno vidljivih točaka potvrđuje dijagnozu hematoma.

Pseudomonas infekcija boji nokat u karakterističnu zelenkasto-smeđu boju.

Melanonihija predstavlja prisutnost  melanina u nokatnoj ploči koja normalno polazi iz proksimalnog nokatnog nabora, odnosno matriksa i proteže se trakasto cijelom dužinom nokta. Pigmentacije nokta mogu nastati kao dobroćudna ili kao maligna melanocitna hiperplazija. Melanonihija može biti i prvi znak melanoma nokta. Melanocitna pigmentacija nokta (melanonihija) obično nije prisutna kod rođenja i javlja se u kasnijoj životnoj dobi; češće u osoba tamnije puti, kod uzimanja nekih lijekova, nakon upalnih bolesti nokta, kod nekih ne-melanocitnih tumora nokta (onihopapilom) te kod  sistemskih bolesti.

Kod djece je melanonihija najčešće posljedica postojanja kongenitalnog madeža koji je nerijetko  nepravilnog izgleda, nalik melanomu; a zapravo najčešće potpuno bezopasan. Iskusan kliničar, bez obzira na izgled, će znati ispravno procijeniti rizik postojećeg kongenitalnog madeža.

Melanom nokta

Melanom nokta u 75% slučajeva nastaje iz longitudinalne melanonihije, najčešće na noktima nožnih palčeva. Amelanotični melanom nokta javlja se u 25% slučajeva. Obilježava ga prisutnost atipičnih krvnih žila i višebojnost uz odsutnost melanina.

Kod suspektnog melanoma nokta, moguće je napraviti tangencijalnu biopsiju.

Prednost rane dijagnostike melanoma nokta je u velikoj razlici u stopi 5-godišnjeg preživljenja koja se kreće u rasponu od 88% kod tanjih melanoma (Breslow < 2.5mm) do 16-40% kod uznapredovalih (Breslow > 2.5mm).

Na melanom nokta treba posumnjati kod nepravilne smeđe ili višebojne pigmentacije nokta nožnog paca čije trake nemaju jednaku širinu, gube paralelizam; kod postojanja pigmentacije na koži oko nokta (Hutchinsov znak); a posebice kod osoba starijih od 40 godina koji imaju novu ili mijenjajuću pigmentaciju nokta.

Upalne bolesti i traume nokta

Onihoskopijom proksimalnog dijela nokta moguće je vidjeti kapilare specifične za pojedine vezivne bolesti (skleroderma, dermatomiozitis, sistemski lupus).

Onihoskopijom distalnog nabora nokta ili podnokatnog tkiva moguće je vizualizirati postojanje točkastih krvnih žila što potvrđuje dijagnozu psorijaze.

Onihoskopijom se može razlikovati traumatska od idiopatske oniholize (odvajanje nokatne ploče od nokatnog kreveta).

Traumatska oniholiza nema vidljive subungualne hiperkeratoze, jednolična je u boji, a rub oniholize prema zdravom dijelu nokta je linearan.

Idiopatska oniholiza (nepoznatog uzroka) najčešće se javlja na noktima ruku uz zavijeni rub oniholize prema zdravom dijelu nokta.

Upalne bolesti nokta

Kod lichen planus nokta onihoskopijom se vide longitudinalne fisure; kod alopecije areate foveole okružene ljuskama.

Kod psorijaze nokta na granici oniholize (odignutog dijela nokta) i zdravog nokta vidljiva je zona koja nalikuje uljnoj mrlji; na površini nokta se vide foveole, u nokatnoj ploči  splinter hemoragije, a u hiponihiju točkaste krvne žile.

Gljivična infekcija nokta ili onihomikoza izgleda različito, ovisno o lokalizaciji.

Kod najčešćeg tipa gljivične infekcije nokta koja zahvaća distalni rub nokta vidi se  jako nazubljen rub prema zdravom dijelu nokta koji sadrži mješavinu boja od žute preko narančaste do smeđe; dok se ispod nokatne ploče (subungualno) vidi  masa keratina.

Kod proksimalne onihomikoze vidi se prava leukonihija, kod površinske pseudoleukonihija.

Tumori nokta

Onihoskopija nam omogućuje da lakše dijagnosticiramo vrstu tumora nokta.

Onychomatrixoma je dobroćudni tumor matriksa nokta koji se razvija u nokatnoj ploči. Onihoskopijom se prepoznaje na osnovi rupičaste hiperkeratoze distalno, dok se na površini vidi trakasti retikularni model i splinter hemoragije.

Onychopapilloma je također dobroćudni tumor matriksa nokta kod kojega se  distalno na slobodnom rubu vidi jasna hiperkeratoza, dok se na nokatnoj ploči vidi crvena, bijela ili smeđa boja i splinter hemoragije.

Glomus tumor se onihoskopijom vidi kao nepravilna crveno-ljubičasta tvorba, točka ili linearna vaskularna struktura.

Myxoidna cista onihoskopijom se manifestira u vidu nepravilnih fisura i keratotičnih čepova u proksimalnom nokatnom naboru.

Piogeni granulom se vidi kao crvena homogena zona s ljuštenjem periferno.

Bradavice onihoskopijom pokazuju crne točke koje odgovaraju krvnim žilama u rožnatoj izraslini.

Mb Bowen je prepoznatljiv po točkastim žilama, otočastim ljuštenjima i hiperkeratozama, targetoidnim  strukturama, dok su bijeli krugovi karakteristični za planocelularni karcinom (SCC).